Mục tiêu 1: Mô tả kết quả điều trị methadone của người bệnh sau 12 tháng tham gia chương trình thí điểm cấp thuốc methadone nhiều ngày tại 3 tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Hải Phòng năm 2021 – 2022
Mục tiêu 2: Mô tả một số thuận lợi và khó khăn đối với cán bộ y tế tham gia triển khai chương trình thí điểm cấp thuốc methadone nhiều ngày tại ba tỉnh nói trên.
Thiết kế nghiên cứu: cắt ngang trích lục bệnh án và thu thập dữ liệu định tính
Đối tượng mục tiêu 1: Người bệnh bắt đầu tham gia chương trình cấp thuốc methadone nhiều ngày từ tháng 4 đến tháng 9/2021 và được trích lục bệnh án đến tháng 9/2022. Đối tượng mục tiêu 2: 1. Lãnh đạo CDC tỉnh hoặc cán bộ quản lý chương trình methdone tỉnh. 2. Cán bộ cơ sở điều trị methadone chính. 3. Cán bộ cơ sở cấp thuốc methadone. 4. Cán bộ hỗ trợ giám sát (cán bộ trạm y tế xã/phường hoặc thôn bản)
Kết quả chính:
1. Kết quả điều trị methadone của người bệnh sau 12 tháng tham gia chương trình thí điểm cấp thuốc methadone nhiều ngày.
- Người bệnh điều trị cấp thuốc methadone nhiều ngày có đặc điểm nhân khẩu xã hội tương đồng với người bệnh điều trị methadone nói chung. Chủ yếu là nam, độ tuổi trung niên, đa số là dân tộc Kinh, học vấn chủ yếu dưới trung học cơ sở, đa số đã kết hôn và đa số không có thu nhập ổn định.
- Sau 12 tháng theo dõi, 94,9% duy trì trong điều trị methadone, 88,9% duy trì trong chương trình cấp thuốc nhiều ngày. Người bệnh ở đồng bằng và duy trì liên tục trong cấp thuốc nhiều ngày có tỷ lệ duy trì điều trị cao hơn.
- Người bệnh tham gia cấp thuốc nhiều ngày tuân thủ điều trị tương đối tốt. Tỷ lệ bỏ liều trong tháng dao động dưới 3% trong 12 tháng theo dõi. Lí do bỏ liều chủ yếu là bận công việc gia đình.
- Sử dụng chất dạng thuốc phiện duy trì ở mức thấp sau khi người bệnh tham gia cấp thuốc nhiều ngày. Mặc dù tỷ lệ người bệnh được xét nghiệm nước tiểu hàng tháng dao động từ 40-70%, tỷ lệ xét nghiệm nước tiểu dương tính dao động dưới 2% trong 12 tháng theo dõi.
2. Một số thuận lợi và khó khăn đối với cán bộ y tế tham gia triển khai chương trình thí điểm cấp thuốc methadone nhiều ngày
Thuận lợi:
Cán bộ y tế báo cáo lợi ích ban đầu của chương trình cấp thuốc nhiều ngày là giảm số lượng người bệnh tập trung quá đông đến cơ sở điều trị hàng ngày. Ngoài ra chương trình cũng nhận được sự phối hợp từ các ban ngành và đồng đẳng viên tại cộng đồng ở một số địa phương, và sự ủng hộ và hợp tác của người bệnh và gia đình.
Khó khăn:
Còn nhiều thách thức trong quá trình triển khai liên quan đến nguồn lực và khối lượng công việc của cán bộ y tế, bao gồm:
- Cán bộ điều trị methadone, đặc biệt ở các cơ sở y tế tuyến xã ở khu vực miền núi, thường kiêm nhiệm nhiều việc. Do đó, việc sắp xếp cán bộ tham gia tập huấn và duy trì hoạt động ổn định gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong các đợt dịch COVID-19 trong thời gian triển khai.
- Phần mềm quản lý chương trình methadone chưa tích hợp thông tin cấp thuốc nhiều ngày, do đó nhiều quy trình quản lý phải làm thủ công, mất nhiều thời gian và công sức của cán bộ.
- Thách thức trong triển khai giám sát tại nhà, đặc biệt ở các tỉnh miền núi do khoảng cách tới nhà người bệnh xa, địa hình đi lại khó khăn, và chưa được hỗ trợ kinh phí phù hợp. Giám sát qua điện thoại khó khăn với một số người bệnh ở miền núi.
- Thiếu nguồn xét nghiệm nước tiểu ổn định để đánh giá kết quả điều trị và hỗ trợ người bệnh tốt hơn trong quá trình điều trị.